Η κατακράτηση υγρών, γνωστή και ως οίδημα είναι το πρήξιμο σε διάφορα σημεία του σώματος. Κάνει την εμφάνισή της συνήθως στα πόδια, στους αστραγάλους, στις γάμπες, στο πρόσωπο και στα χέρια.
Η κατακράτηση προκαλείται από υγρά που συσσωρεύονται στους ιστούς του σώματος.
Ο καθιστικός τρόπος ζωής, όταν ταξιδεύουμε με το αεροπλάνο, ορμονικές διαταραχές, η εγκυμοσύνη ή ακόμη και η ορθοστασία για πολύ ώρα ενδέχεται να δημιουργήσει κατακράτηση υγρών.
Πρέπει να γνωρίζουμε πως το σώμα μας απαρτίζεται από 50-60% νερό. Όταν δεν υπάρχει ισορροπία των υγρών στο σώμα τείνουμε να κατακρατούμε υγρά.
Ωστόσο κάποιες σοβαρές καταστάσεις υγείας ενδέχεται να προκαλέσουν οίδημα. Ανάλογα με την αιτία, υπάρχουν μια σειρά από πράγματα που μπορεί κάποιος να κάνει ώστε να αντιμετωπίσει την κατακράτηση υγρών και το οίδημα.
Ωστόσο εάν το οίδημα επιμένει θα πρέπει να επισκεφτείτε οπωσδήποτε κάποιον γιατρό, καθώς μακροχρόνια ενδέχεται να προκαλέσει σοβαρά προβλήματα υγείας.
Αναλόγως την αιτία που το προκαλεί, αλλαγές στη διατροφή αλλά και στην καθημερινότητα μπορούν να μειώσουν τα συμπτώματα και να επαναφέρουν τη φυσιολογική υγεία των υγρών στο σώμα.
Εάν ωστόσο επιμένει υπάρχει φαρμακευτική προσέγγιση που ο γιατρός σας θα σας χορηγήσει για την αποτελεσματική αντιμετώπιση.
Η κατακράτηση υγρών προκαλεί την αίσθηση ότι έχουμε «βαρύνει» απότομα. Επίσης μας κάνει πιο μαλθακούς και λιγότερο ενεργητικούς. Εάν η κατακράτηση παραμείνει προκαλεί μια σειρά από συμπτώματα που εύκολα μπορούμε να αναγνωρίσουμε όπως:
- Φούσκωμα, ειδικά στην περιοχή της κοιλιάς (μεσαία ζώνη)
- Πρήξιμο στα πόδια (γύρω από τα γόνατα), στις πατούσες και στους αστραγάλους
- Σακούλες γύρω από τα μάτια, πρήξιμο στο πρόσωπο και στο προγούλι
- Σκληρές αρθρώσεις
- Αλλαγές στο σωματικό βάρος
Υπάρχουν μια σειρά από παράγοντες που μπορεί να ευθύνονται για την κατακράτηση υγρών, κάποιοι από τους οποίους είναι ιδιαίτερα σοβαροί ενώ κάποιοι άλλοι όχι τόσο.
Μερικές από τις αιτίες που εμφανίζεται κατακράτηση υγρών είναι:
- Πτήση με αεροπλάνο. Οι αλλαγές στην ατμοσφαιρική πίεση εντός της καμπίνας για μεγάλο χρονικό διάστημα ενδέχεται να προκαλέσει κατακράτηση υγρών, ιδίως στα πόδια.
- Ορθοστασία. Η βαρύτητα είναι ένας από τους λόγους που κρατάει τα υγρά του σώματος στα κάτω άκρα. Η κίνηση ωστόσο συμβάλλει στην καλύτερη κυκλοφορία των υγρών στο σώμα.
- Καθιστική ζωή – καθιστική εργασία: Εάν έχετε καθιστική εργασία φροντίστε μέσα στην ημέρα να βρείτε χρόνο να κάνετε διατάσεις και να κινηθείτε. Η κίνηση συμβάλλει αποτελεσματικά στην αποφυγή συσσώρευσης υγρών στα άκρα.
- Κατανάλωση μεγάλης ποσότητας αλατιού. Εάν καταναλώνετε μεγάλη ποσότητα αλατιού. Εκτός από το αλάτι που εμείς προσθέτουμε στο φαγητό, πολλά συσκευασμένα τρόφιμα, τα γρήγορο φαγητό (junk food) και αρκετά ποτά του εμπορίου περιέχουν μεγάλη ποσότητα νατρίου.
- Φαρμακευτικές αγωγές. Κάποιες φαρμακευτικές αγωγές ενδέχεται ως παρενέργεια να προκαλούν κατακρατήσεις. Μερικά παραδείγματα τέτοιων αγωγών είναι:
- Χημειοθεραπεία
- Μη συνταγογραφούμενα παυσίπονα (OTC)
- Φάρμακα που ρυθμίζουν την πίεση
- Φάρμακα για τη Νόσο του Parkinson
- Αντισυλληπτικά
- Καρδιακή ανεπάρκεια. Η καρδιακή ανεπάρκεια προκύπτει όταν η συστολή της καρδιάς δεν γίνεται σωστά και ενδεχομένως να προκαλέσει κατακράτηση υγρών σε κάποια σημεία του σώματος.
- Θρόμβωση (DVT). Το έντονο πρήξιμο στο πόδι μπορεί να έχει προκληθεί από θρόμβωση. Η θρόμβωση είναι μια επείγουσα κατάσταση που πρέπει να αντιμετωπιστεί άμεσα.
- Εγκυμοσύνη. Η αλλαγή στην κατανομή του σωματικού βάρους κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης μπορεί να προκαλέσει κατακράτηση υγρών στα πόδια. Ένας άλλος παράγοντας είναι η μειωμένη κίνηση και άσκηση κατά την κύηση.
- Προβλήματα στα νεφρά. Κάποιες χρόνιες βλάβες των νεφρών προκαλούν κατακράτηση υγρών στα μπράτσα και στα πόδια. Τα νεφρά αδυνατούν να φιλτράρουν τα πλεονάζοντα υγρά και να τα αποβάλλουν από τον οργανισμό και έτσι συσσωρεύονται με τη μορφή κατακρατήσεων.
- Κίρρωση του ήπατος. Η κίρρωση ήπατος αποτελεί σοβαρή βλάβη στο συκώτι. Οδηγεί σε μειωμένη παραγωγή πρωτεϊνών πράγμα που ενδέχεται να προκαλέσει κατακρατήσεις υγρών
- Είσοδος στην κλιμακτήριο και αλλαγές στο ορμονικό προφίλ. Ένα από τα βασικά συμπτώματα που συνοδεύουν την εμμηνόπαυση είναι η κατακράτηση υγρών στο σώμα
- Αλλαγές στον κύκλο περιόδου: Συχνά η αστάθεια στον κύκλο της περιόδου προκαλεί κατακρατήσεις υγρών, κυρίως στη μεσαία ζώνη.
Ένας άλλος πιθανός λόγος για πρήξιμο και κατακρατήσεις είναι οι αλλεργίες σε τρόφιμα. Εκτός από φούσκωμα, τέτοιες τυχόν αλλεργίες συνοδεύονται και από πόνο στο στομάχι και δυσφορία.
Εάν υποπτεύεστε ότι είστε αλλεργικοί σε κάποια τροφή ή συστατικό όπως η γλουτένη, η λακτόζη, η σόγια καλό θα ήταν να επισκεφτείτε κάποιον εξειδικευμένο αλλεργιολόγο ώστε να σας υποβάλλει σε εξετάσεις.
Τυχόν φουσκώματα επίσης μπορεί να προκαλούνται από προβλήματα στο θυρεοειδή αδένα. Αυτά ωστόσο συνοδεύονται και από άλλα συμπτώματα όπως το ξηρό δέρμα, κνησμός, τριχόπτωση, αύξηση βάρους και κακή διάθεση.
Σε κάθε περίπτωση καλό θα ήταν να ζητήσετε βοήθεια από κάποιον εξειδικευμένο σύμβουλο υγείας ώστε να σας κατευθύνει σωστά.
Η κατανάλωση υδατανθράκων αποτελεί έναν βασικό παράγοντα στις κατακρατήσεις υγρών. Με πολύ απλά λόγια, λιγότεροι υδατάνθρακες – λιγότερες κατακρατήσεις υγρών.
Δεν είναι καθόλου τυχαίο που μετά από μια μέρα όπου έχετε καταναλώσει μεγάλη ποσότητα υδατανθράκων η ζυγαριά ενδέχεται να δείχνει και 2 κιλά παραπάνω.
Πρέπει να γνωρίζουμε πως για κάθε γραμμάριο υδατανθράκων που καταναλώνουμε ο οργανισμός μας κατακρατεί περίπου 3-4 γραμμάρια νερού για την αποθήκευσή τους ως ενέργεια.
Ένα καλό παράδειγμα για να καταλάβουμε το μηχανισμό είναι να παρατηρήσουμε τα φασόλια όταν τα μουσκεύουμε με νερό. Ο όγκος τους αυξάνεται χαρακτηριστικά.
Τα νέα για όσους τρώνε πολλά γλυκά είναι δυσάρεστα. Η λευκή ζάχαρη σε κάθε περίπτωση βρίσκεται κρυμμένη σε πάρα πολλά συσκευασμένα τρόφιμα. Είναι ένας απλός υδατάνθρακας ο οποίος ανεβάζει κατακόρυφα τα επίπεδα ινσουλίνης στο αίμα.
Αυτό οδηγεί τα νεφρά σε κατακράτηση υγρών αλλά και νατρίου, πράγμα που αλλάζει την ισορροπία των υγρών στο σώμα στο σύνολό τους.
Το στρες αυξάνει τα επίπεδα κορτιζόλης στο αίμα η οποία οδηγεί σε αύξηση βάρους. Τα παραπανίσια κιλά στη ζυγαριά λόγω υψηλής κορτιζόλης είναι τόσο υγρά όσο και λίπος.
Η απότομη αύξηση της κορτιζόλης οφείλεται ορισμένες φορές σε εξαντλητικές δίαιτες. Όταν τρώμε ελάχιστες θερμίδες ο οργανισμός μας μπαίνει σε μια διαδικασία αυξημένου στρες. Ενώ μπορεί να χάνετε κάποια κιλά το σώμα μας κάνει κατακρατήσεις λόγω υψηλής κορτιζόλης.
Καλό θα ήταν εάν θέλετε να χάσετε βάρος να αποφύγετε τις δίαιτες πολύ χαμηλών θερμίδων.
Επίμονη κατακράτηση υγρών ενδέχεται να αποτελεί σύμπτωμα κάποιας σοβαρής κατάστασης όπως:
- Θρόμβωση (DVT)
- ινομυώματα της μήτρας
- Καρδιακή ανεπάρκεια
- Ηπατικές βλάβες
- Νεφρικές βλάβες
Η εσωτερική φλεβική θρόμβωση (DVT) είναι μια επικίνδυνη κατάσταση που χρήση άμεσης ιατρικής αντιμετώπισης. Συμβαίνει όταν ένα θρόμβος φράζει εξ ολοκλήρου μια φλέβα, συνήθως στο πόδι ή στο χέρι. Τα συμπτώματα περιλαμβάνουν:
- Πόνο
- Πρήξιμο – οίδημα
- Ερεθισμός
- Δέρμα το οποίο είναι θερμό στην αφή
Εάν υποπτεύεστε ότι ενδέχεται να έχετε πάθει θρόμβωση καλέστε άμεσα το 166 και ζητήστε άμεση μεταφορά σε κοντινό νοσοκομείο.
Μια άλλη μορφή κατακράτησης υγρών που χρήζει ιατρικής αντιμετώπισης είναι το πνευμονικό οίδημα, όπου υγρά συσσωρεύονται μέσα στα πνευμόνια. Βασικό σύμπτωμα είναι η δυσκολία στην αναπνοή και η αίσθηση έλλειψης οξυγόνου.
Το σώμα μας συνήθως επαναφέρει τα φυσιολογικά επίπεδα υγρών στο σώμα από μόνο του σε ένα βάθος χρόνου. Ωστόσο εάν το οίδημα δεν υποχωρεί καλό θα ήταν να επισκεφτείτε κάποιον γιατρό ο οποίος θα προσδιορίσει την αιτία που το προκαλεί.
Ο γιατρός είναι υπεύθυνος για να σας υποδείξει εάν πρέπει να λάβετε κάτι από τα παρακάτω για την αντιμετώπιση της κατακράτησης των υγρών:
- Διουρητικά χάπια
- Συγκεκριμένα συμπληρώματα διατροφής
- Κάλτσες διαβαθμισμένης συμπίεσης
- Αλλαγές στη διατροφή
Η κατακράτηση υγρών μπορεί να αντιμετωπιστεί στο σπίτι, όταν δεν κρύβεται κάποια παθολογική αιτία η οποία χρήζει ιατρικής αντιμετώπισης. Μερικά από τα πράματα που μπορείτε να κάνετε είναι τα εξής:
Καταναλώστε λιγότερο αλάτι
Το αλάτι είναι η χημική ένωση του νατρίου με το χλώριο. Το χλώριο ως στοιχείο δεσμεύει το νερό μέσα στον οργανισμό μας και συμβάλλει στη διατήρηση της ισορροπίας των υγρών, τόσο εσωτερικά όσο και εξωτερικά των κυττάρων.
Εάν καταναλώνετε τακτικά φαγητά που περιέχουν πολύ αλάτι όπως τα επεξεργασμένα τρόφιμα θα κάνετε κατακρατήσεις υγρών. Τα συσκευασμένα τρόφιμα είναι η κύρια πηγή νατρίου στη διατροφή δυτικού τύπου.
Η πιο συνηθισμένη διατροφική σύσταση για τις κατακρατήσεις υγρών είναι ο περιορισμός της κατανάλωσης αλατιού.
Υπάρχουν μια σειρά από μελέτες που επιβεβαιώνουν πως η κατανάλωση αλατιού συνδέεται με κατακρατήσεις υγρών. Ωστόσο υπάρχουν και άλλοι παράμετροι που επηρεάζουν την ισορροπία των υγρών στο σώμα, οι οποίοι διαφέρουν από άτομο σε άτομο.
Σχετικές έρευνες και μελέτες:
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC5848120/
https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/28253022/
https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/28414294/
https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/28414302/
https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/34798374
Καταναλώστε τρόφιμα πλούσια σε μαγνήσιο
Το μαγνήσιο είναι ένα από τα πιο σημαντικά μέταλλα με ευεργετική δράση για την υγεία του ανθρώπου, καθώς συμμετέχει σε πάνω από 300 ενζυματικές δράσεις που σχετίζονται με τη φυσιολογική λειτουργία του σώματος.
Εκτός των άλλων, το μαγνήσιο συμβάλλει στη μείωση των κατακρατήσεων και των περιττών υγρών από τον οργανισμό.
Υπάρχουν μελέτες σχετικές που υποστηρίζουν πως η λήψη συμπληρωμάτων μαγνησίου μειώνει συμπτώματα του προεμμηνορροϊκού συνδρόμου (PMS) όπως η κατακράτηση υγρών και το φούσκωμα.
Σε μια σχετική μελέτη βρέθηκε πως η κατανάλωση 250 mg μαγνησίου καθημερινά συνέβαλλε στην ανακούφιση των συμπτωμάτων του προεμμηνορροϊκού συνδρόμου συμπεριλαμβανομένου της κατακράτησης.
Τρόφιμα που είναι πλούσια σε μαγνήσιο είναι οι ξηροί καρποί, η μαύρη σοκολάτα και τα πράσινα φυλλώδη λαχανικά όπως το σπανάκι.
Σχετικές έρευνες και μελέτες:
https://ods.od.nih.gov/factsheets/Magnesium-HealthProfessional/
https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/28392498/
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC4161081/
Πάρτε ένα συμπλήρωμα βιταμίνης Β6
Η βιταμίνη Β6 έχει βασικό ρόλο στη δημιουργία των ερυθρών αιμοσφαιρίων, στο μεταβολισμό των πρωτεϊνών, στην υγεία του εγκεφάλου και στη λειτουργία του ανοσοποιητικό συστήματος.
Ένας άλλος σημαντικός ρόλος είναι η διατήρηση της ισορροπίας των υγρών στο σώμα. Μια σχετική μελέτη βρήκε πως η λήψη βιταμίνης Β6 μείωσε το πρήξιμο και την κατακράτηση υγρών σε γυναίκες με προεμμηνορροϊκό σύνδρομο.
Τα ίδια αποτελέσματα επιβεβαιώνουν και άλλες σχετικές μελέτες αναφορικά με την ανακούφιση των συμπτωμάτων του.
Τροφές πλούσιες σε Β6 είναι ο τόνος, τα ρεβίθια, τα καρύδια, οι μπανάνες και οι πατάτες.
Σχετικές έρευνες και μελέτες:
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC4161081/
https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/31928364/
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC4794546/
Καταναλώστε τρόφιμα πλούσια σε κάλιο
Το κάλιο είναι απολύτως απαραίτητο για μια σειρά από σημαντικές λειτουργίες στον οργανισμό. Συμβάλλει στην εύρυθμη λειτουργία της καρδιάς, των ομαλών συσπάσεων των μυών καθώς και τη λειτουργία του νευρικού συστήματος.
Επίσης σε συνδυασμό με το νάτριο, συμβάλλει στη διατήρηση του όγκου του αίματος και την ισορροπία των υγρών στο σώμα. Χαμηλά επίπεδα καλίου ή αντίστοιχα υψηλά επίπεδα νατρίου (αλάτι) οδηγούν σε πρηξίματα και κατακρατήσεις.
Η κατανάλωση τροφών που είναι πλούσια σε κάλιο όπως η μπανάνες, η ντομάτα και το αβοκάντο.
Σχετικές έρευνες και μελέτες:
https://ods.od.nih.gov/factsheets/Potassium-HealthProfessional/
https://www.heart.org/en/healthy-living/healthy-eating/eat-smart/sodium/potassium
Καταναλώστε τσάγια και βότανα με διουρητική δράση
Υπάρχουν μια σειρά από βότανα και τσάγια που λειτουργούν ως φυσικά διουρητικά. Το ταραξάκο ή αλλιώς dandelion (Taraxacum officinale) χρησιμοποιείται εδώ και εκατοντάδες χρόνια στην παραδοσιακή ιατρική ως φυσικό διουρητικό. Συμβάλλει στη μείωση των κατακρατήσεων αυξάνοντας την παραγωγή των ούρων.
Σε μια παλιότερη μελέτη χορηγήθηκε σε 17 άτομα 3 δόσεις από ταραξάκο μέσα σε 24 ώρες. Βρέθηκε πως σε όλο το δείγμα αυξήθηκε σημαντικά η παραγωγή ούρων.
Άλλα βότανα μη ήπια διουρητική δράση είναι η τσουκνίδα, το νεροκάρδαμο, ο μαϊντανός, η λουίζα αλλά και το τζίντζερ.
Τα βότανα και τα τσάγια ωστόσο δεν έχουν μόνο διουρητική δράση. Συχνά χρησιμοποιούνται και για την αντιμετώπιση πετρών στα νεφρά, ενώ έχουν και αντιμικροβιακή, αντι-ιική και αντιπαρασιτική δράση.
Ωστόσο καλό θα ήταν να μην κάνετε υπερβολές καθώς σε μεγάλες δόσεις ενδέχεται τα βότανα να έχουν ανεπιθύμητες παρενέργειες.
