Aπο:Κωνσταντίνος Φίλης
Οι τακτικισμοί και οι ελιγμοί είναι αναπόσπαστο μέρος του dna της εξωτερικής πολιτικής της Τουρκίας. Ακόμη και όταν πιέζεται, όπως στην παρούσα συγκυρία, επιχειρεί να προκαταλάβει την ατζέντα με το συνομιλητή της, θέτοντας τα δικά της προτάγματα μέσω μιας δημόσιας επικοινωνιακής διπλωματίας.
Το ίδιο ακριβώς κάνει και τις τελευταίες εβδομάδες. Η καθημερινή όξυνση με τις ΗΠΑ έχει ως στόχο να ασκήσει ψυχολογική πίεση στους Αμερικανούς, ενόψει της επίσκεψης Μπλίνκεν στην Άγκυρα και να δημιουργήσει εκείνη το πλαίσιο μέσα στο οποίο θα κινηθεί η συνάντηση. Τακτική που έχουμε δει κατ’ επανάληψη και στα ελληνοτουρκικά.
Σε αυτό το παιχνίδι του Ερντογάν με τη Σουηδία και τη Φινλανδία, ο Τούρκος πρόεδρος επιχειρεί να μεταφέρει την πίεση στην αμερικανική πλευρά ότι έχει δεσμευθεί απέναντι στον τουρκικό λαό να τηρήσει δήθεν στάση αρχής, επομένως δεν μπορεί να κάνει πίσω.
Σπεύδει, προκειμένου να σώσει τα προσχήματα, να προλάβει την αμερικανική πλευρά, στέλνοντας δημοσίως το μήνυμα ότι δεν δέχεται τον αμερικανικό «εκβιασμό» πως η αναβάθμιση των F-16, περνά μέσα από την υπογραφή των πρωτοκόλλων ένταξης της Σουηδίας και της Φινλανδίας στο ΝΑΤΟ.
Ωστόσο, η συνάντηση του Τούρκου ΥΠΕΞ με τον Αμερικανό ομόλογό του βρίσκεται στον αέρα, μετά τις επιθετικές δηλώσεις Σοϊλού σε βάρος της Ουάσινγκτον.
Μπορεί στην αρχική τους ανακοίνωση οι Αμερικανοί να κράτησαν χαμηλούς τόνους, εστιάζοντας στη σημασία που έχει «ο στρατηγικός εταίρος Τουρκία», εντούτοις λίγο αργότερα άφησαν ανοιχτό το ενδεχόμενο ακόμη και αναβολής της επίσκεψης.
Και αν ο Μπλίνκεν απέφυγε να πάει στην Κίνα για το…κατασκοπευτικό μπαλόνι, έστω κι αν η σχέση με την Τουρκία έχει άλλα χαρακτηριστικά, φαίνεται ότι το Στέιτ Ντιπαρτμεντ -εν μέσω φούντωσης των αρνητικών δημοσιευμάτων για τον ρόλο της Τουρκίας ακόμη από στο Ουκρανικό όπου μέχρι πρότινος βρισκόταν στο απυρόβλητο- έστειλε προειδοποιητική βολή προς την Άγκυρα, η οποία αν δε ληφθεί υπόψη, μπορεί να οδηγήσει στη ματαίωση του ταξιδιού Μπλίνκεν. Είναι σαφές ότι υπό τις παρούσες συνθήκες, η Ουάσινγκτον έχει την Άγκυρα μία στο καρφί και μια στο πέταλο.
Στα επιχειρήματα που θα επικαλεστεί στα τέλη Φεβρουαρίου ο Τσαβούσογλου ενώπιον του Μπλίνκεν, εφόσον γίνει τελικά η συνάντηση, δεν θα είναι μόνο ότι η Σουηδία χαϊδεύει τα αυτιά τρομοκρατών και δεν εκδίδει στην Τουρκία μέλη της τρομοκρατικής οργάνωσης του PKK.
Αλλά ότι υπάρχει ένα ευρύτερο ζήτημα ασέβειας απέναντι στο σύνολο του Ισλάμ, όπως έδειξε και το περιστατικό με το κάψιμο του Κορανίου, επομένως το μπλόκο στη Σουηδία είναι θέμα αρχής για την Τουρκία, τον βασικό υποστηρικτή του μουσουλμανικού κόσμου, όπως επιχερεί να εμφανίζεται.
Στόχος του τουρκικού καθεστώτος είναι να διευρύνει το μουσουλμανικό του ακροατήριο στο εξωτερικό και να ικανοποιήσει όσο περισσότερους μπορεί στο εσωτερικό. Εργαλεία του, αφενός οι δημοσκοπήσεις – όπως η κατασκευασμένη του πρακτορείου Anadolu όπου το 98% των διαδικτυακών ερωτηθέντων εναντιώθηκε στην ένταξη της Σουηδίας στο ΝΑΤΟ – αφετέρου ότι στο πλευρό του Ερντογάν, βρίσκεται σύσσωμη η αντιπολίτευση.
Σε αυτό το τουρκικό παζάρι, ο Ερντογάν, ακριβώς για να πάψει να κατηγορείται ότι παίζει το παιχνίδι του Πούτιν, μπλοκάροντας τη διεύρυνση του ΝΑΤΟ, εξετάζει ένα «decoupling», γεγονός που σημαίνει ότι πιθανώς η Εθνοσυνέλευση να προχωρήσει σε δύο ξεωχριστές ψηφοφορίες, πριν τη διάλυση της Βουλής. Στη μια, θα επικυρωθεί το πρωτόκολλο ένταξης στο ΝΑΤΟ για τη Φινλανδία και στην άλλη θα ανάψει κόκκινο για τη Σουηδία.
Είναι προφανές ότι αυτό δεν πρόκειται να γίνει αποδεκτό από τους Αμερικανούς, ακόμη και αν το Ελσίνκι ήταν διατεθειμένο να συζητήσει μια τέτοια πρόταση. Βλέποντας ότι η Φινλανδία δείχνει συμβιβαστική διάθεση, οι ΗΠΑ έσπευσαν να ξεκαθαρίσουν στην Τουρκία ότι δεν πρόκειται να συναινέσουν σε κανενός είδους διαχωρισμό.
Αυτό ωστόσο που μας ενδιαφέρει πέρα από τα τουρκικά παζάρια ή το «διαίρει και βασίλευε» του Ερντογάν με το «ναι» στη Φινλανδία και το «όχι» στη Σουηδία, είναι η στόχευση της επίσκεψης Μπλίνκεν στην Άγκυρα.
Ο επικεφαλής του Στέιτ Ντιπάρτμεντ δεν πρόκειται να ταξιδέψει στην τουρκική πρωτεύουσα για να διαπραγματευθεί τα F-16. Μέχρι τις τουρκικές εκλογές το ζήτημα αυτό έχει εκτός συγκλονιστικού απροόπτου λήξει. Οι μεν ΗΠΑ δεν πρόκειται μέχρι τότε να δώσουν τα F-16 στην Άγκυρα, η δε Τουρκία δεν πρόκειται να δώσει τη συγκατάθεσή της στην ένταξη των Σουηδών, χωρίς να έχει πάρει τα F-16.
Η πραγματική στόχευση του ταξιδιού Μπλίνκεν στην Άγκυρα είναι να εξασφαλίσει ότι η Τουρκία δεν θα προβεί σε οποιαδήποτε κίνηση στην περιοχή, η οποία θα μπορούσε να ενεργοποιήσει τα αντανακλαστικά της Ελλάδας. Εν μέσω προεκλογικού κλίματος θα ζητήσει και από τα δύο μέρη να αποφορτίσουν την ένταση.
Σημειωτέον ότι οι Αμερικανοί εξετάζουν σοβαρά να ενεργοποιήσουν μετά τις εκλογές μια διαδικασία διευθέτησης των προβλημάτων στην περιοχή με επίκεντρο την ενέργεια.
Σε αυτή την κατεύθυνση προωθούν και προλειαίνουν το έδαφος για ένα συμβιβασμό με επίκεντρο το ενεργειακό της Αν.Μεσογείου, μέσω πιθανώς της διεξαγωγής μιας διάσκεψης ή με άλλο τρόπο. Στόχος τους είναι να υπάρξει μια αποκατάσταση της τάξης στη περιοχή και για αυτό τον σκοπό βολιδοσκοπούν ήδη τις δύο πλευρές ενόψει της επομένης των εκλογών.
* Ο Κωνσταντίνος Φίλης είναι Αναπληρωτής Καθηγητής Αμερικανικού Κολεγίου Ελλάδας, αναλυτής διεθνών θεμάτων του ΑΝΤ1, παρουσιάζει την εκπομπή «Η Ελλάδα στον κόσμο (της)», η οποία προβάλλεται από την πλατφόρμα ΑΝΤ1+
