Οι εκλογές της 14ης Μαΐου στην Τουρκία μετά από δυο δεκαετίες παντοκρατορίας Ερντογάν είναι κομβικές για την μελλοντική πορεία της χώρας, καθώς το διακύβευμα δεν αφορά μόνο την εσωτερική σταθερότητα και την αντιμετώπιση διαλυτικών διχαστικών φαινομένων που υπονομεύουν τη συνοχή, αλλά και στον διεθνή προσανατολισμό της ο οποίος επηρεάζει την περιφερειακή σταθερότητα και σφραγίζει την ίδια την φυσιογνωμία της Τουρκίας.
Η αγωνία όλων είναι η διαχείριση της επόμενης ημέρας των εκλογών καθώς με την ανάδειξη νέου προέδρου στις 14 Μαΐου ή στην επαναληπτική εκλογή, η Τουρκία θα έχει να αντιμετωπίσει, είτε την ανατροπή ενός καθεστώτος που επί μια εικοσαετία άπλωσε βαθιά τις ρίζες σε κάθε θεσμό και κάθε κοινωνική η οικονομική δομή, είτε το καθεστώς αυτό ενισχυμένο με ενδεχόμενη επανεκλογή Ερντογάν, θα συνεχίσει ανενόχλητο την αυταρχική στροφή, επιχειρώντας να εξαφανίσει και να συρρικνώσει τις αντιτιθέμενες φωνές.
Η βαθιά πόλωση και τα διχαστικά μηνύματα των δυο αντιπάλων στις προεδρικές εκλογές έχουν διαχυθεί βαθιά στην τουρκική κοινωνία η οποία περισσότερο από κάθε άλλη φορά φαίνεται διχοτομημένη, και είναι εξαιρετικά δύσκολο να προβλέψει κανείς πως θα μπορέσει αυτό το χάσμα να γεφυρωθεί μετά τις προεδρικές εκλογές.
Ήδη οι συζητήσεις περί ενδεχόμενης νοθείας, περί παρέμβασης των ξένων δυνάμεων και όλα όσα προβάλλονται στην προεκλογική διαδικασία φυτεύουν τον σπόρο της αμφισβήτησης των αποτελεσμάτων είτε από την πλευρά Κιλιντσάρογλου που δικαιολογημένα φοβούνται επιχείρηση αλλοίωσης της ψήφου από ένα αδίστακτο καθεστώς, αλλά και από την πλευρά Ερντογάν που θα επιχειρήσει να αποδώσει τυχόν ήττα του σε επικράτηση των «ξένων ιμπεριαλιστών των «τρομοκρατών» και του λόμπι των επιτοκίων».
Αυτή η κατάσταση απονομιμοποιεί εκ προοιμίου τον νέο πρόεδρο που θα αναδειχθεί από τις κάλπες κάνοντας ακόμη πιο δύσκολο το έργο μιας εθνικής συμφιλίωσης.
Ο Ερντογάν έχει ήδη φτιάξει το αφήγημα της επόμενης ημέρας προκειμένου να περιορίσει την αντιπολίτευση, συνδέοντας ευθέως τον Κιλιτσάρογλου με το «όρος Καντιλ»(με το ΠΚΚ δηλαδή) και με τα ξένα συμφέροντα που τον στηρίζουν ελπίζοντας να χαλιναγωγήσουν την Τουρκία και να μην της επιτρέψουν να αναδειχθεί σε περιφερειακή δύναμη. Το γεγονός μάλιστα ότι το φιλοκουρδικό κόμμα HDP στηρίζει τον κ.Κιλιντσάρογλου, φορτώνει ακόμη περισσότερο την ατζέντα καθώς μια οριακή νίκη του υποψήφιου της αντιπολίτευσης θα αποδοθεί από τον Ερντογάν στην στήριξη των «τρομοκρατών» του ΠΚΚ.
Μια νίκη του Ερντογάν μετά από τόσες δημοσκοπήσεις που έδειχναν προβάδισμα του υποψήφιου της Αντιπολίτευσης θα αμφισβητηθεί αυτομάτως και θα αποδοθεί στην παρέμβαση του βαθέως ερντογανικού κράτους…
Το μεγάλο ερώτημα βεβαίως είναι το πως η ανάδειξη νέου προέδρου στην Τουρκία θα επηρεάσει τον γεωπολιτικό προσανατολισμό της κάτι που συνδέεται ευθέως και με την εσωτερική κατάσταση που θα διαμορφωθεί στην χώρα την επομένη των εκλογών.
Ο Ερντογάν παίζει δυνατά το χαρτί που είχε από την αρχή στα χέρια του και το οποίο τσαλάκωσε αρκετά η τραγωδία των σεισμών. Υπόσχεται ότι με την νίκη του θα ανοίξει ο δρόμος για τον «Αιώνα της Τουρκίας» και αυτό προϋποθέτει διατήρηση ή και διεύρυνση των αποστάσεων από την Δύση, πιο «ανεξάρτητη» πολιτική στην διεθνή σκηνή, κατοχύρωση ρόλου ισχυρής περιφερειακής δύναμης και φυσικά διατήρηση των καλών σχέσεων με την Μόσχα.
Ο ιδιότυπος «εθνικιστικός ισλαμικός λαϊκισμός» που διαμορφώθηκε ως μοντέλο από τον Τ. Ερντογάν θα συνεχίσει να είναι ο μπούσουλας της χώρας.
Η προσπάθεια κατευνασμού των Αράβων στην οποία οδηγήθηκε κυρίως λόγω της ανάγκης της τουρκικής οικονομίας από άμεσες επενδύσεις, θα συνεχισθεί μέχρις ότου προκύψει αναπόφευκτα άλλο πεδίο περιφερειακής αντιπαράθεσης με την Σ. Αραβία ή την Αίγυπτο. Με το Ισραήλ η εξομάλυνση θα ακολουθεί το δύσβατο μονοπάτι που στρώνει το Παλαιστινιακό καθώς ο κ. Ερντογάν δεν θα σταματήσει να εμφανίζεται ως ο προστάτης των παλαιστινίων και να κλείνει το μάτι στα συνθήματα για «απελευθέρωση» της Ιερουσαλήμ.
Σε ό,τι αφορά την Δύση, είναι προφανές ότι η Ε.Ε. όσο κι αν χώρες όπως η Γερμανία, η Ολλανδία κ.α. στηρίζουν την Τουρκία, μια ακόμη διολίσθηση σε αυταρχισμό και προβολή μιας αυτόνομης και συγκρουόμενης με τις ευρωπαϊκές επιλογές τουρκική εξωτερική πολιτική, θα διατηρήσουν τα μεγάλα εμπόδια για την ανάπτυξη των ευρωτουρκικών σχέσεων. Όσο για τις ΗΠΑ, θα είναι ακόμη πιο δύσκολο το restart των σχέσεων, πολύ περισσότερο μάλιστα εάν ο κ. Μπάιντεν επιδιώξει και κατορθώσει να επανεκλεγεί στην προεδρία των ΗΠΑ.
Ο Ερντογάν θα επιδιώξει να παζαρέψει την ειδική σχέση με την Δύση, αλλά δεν υπάρχει πια απόθεμα εμπιστοσύνης για μια τέτοια «διαπραγμάτευση».
Ο Κιλιτσάρογλου δεν έχει άλλη επιλογή από το να ισορροπήσει μεταξύ του «μεγαλείου» του «Αιώνα της Τουρκίας» που προβάλει ο Ερντογάν και της αποκατάστασης των σχέσεων με την Δύση, στην οποία θα αναζητήσει στήριγμα απέναντι στο καθεστώς Ερντογάν το οποίο θα προσπαθεί να τον υπονομεύσει σε κάθε βήμα του. Θα πρόκειται για μια αντιστροφή της ιστορίας των αρχών της πρώτης δεκαετίας του αιώνα όταν ο Ερντογάν έχοντας μόλις κερδίσει τις πρώτες εκλογές αναζητούσε στήριξη από την Δύση προκειμένου να αντιμετωπίσει το κεμαλικό κατεστημένο…
Ο αντίπαλος του Ερντογάν πάντως μπορεί να υπόσχεται και να εφαρμόσει ένα πιο δημοκρατικό μοντέλο διακυβέρνησης που θα προσφέρει επιχειρήματα στους υποστηρικτές της Τουρκίας, θα παραμείνει όμως στην σχέση με την Ρωσία για λόγους όχι μόνο γεωπολιτικούς αλλά και καθαρά οικονομικούς… Απαλλάσσοντας την χώρα του από τα βαρίδια της διακυβέρνησης Ερντογάν θα είναι πιο εύκολο να αποκαταστήσει της σχέσεις με την Συρία, την Αίγυπτο και τις χώρες του Κόλπου και να αναζητήσει νέα συνεννόηση με το Ισραήλ. Αν και στο θέμα των S400 οι αξιωματούχοι του CHP δηλώνουν ότι δεν θα επιστραφούν στην Ρωσία, εκφράζουν αισιοδοξία ότι μέσα στο νέο κλίμα που θα δημιουργηθεί με την Ουάσιγκτον θα ξεπερασθεί και το πρόβλημα της αγοράς των F-16 αλλά και των F-35 και θα μπουν βάσεις για πιο στενή συνεργασία με τις ΗΠΑ στον τομέα της αμυντικής βιομηχανίας.
Η «μητέρα των μαχών» στις 14 Μαΐου δεν κρίνει απλώς μια πιθανή ομαλή εναλλαγή εξουσίας σε ένα δημοκρατικό πολίτευμα. Κρίνει τον γενικό προσανατολισμό και την μελλοντική ταυτότητα μιας μεγάλης χώρας, με κοινοβουλευτική παράδοση μεν αλλά συνηθισμένης σε πραξικοπήματα, σε εκτροπές, σε αυταρχικές πρακτικές. Και αυτό μεγαλώνει την αγωνία για την διαχείριση της επόμενης ημέρας…
(*Θα ακολουθήσει επόμενο άρθρο για το πως οι εκλογές επηρεάζουν τις ελληνοτουρκικές σχέσεις και την Ανατολική Μεσόγειο)
